De belangrijkste conceptauto's ooit gemaakt

Maar dat was niet altijd zo. Er is een tijd geweest dat deze beschrijving voorbehouden was aan de meest vooruitstrevende, fantasierijke ontwerpen.

Hier kijken we naar meer dan acht decennia van de meest vooruitstrevende, invloedrijke conceptauto's die ooit zijn gemaakt, maar zelfs met 10 keer zoveel inzendingen konden we alleen maar hopen het oppervlak te kunnen bekijken:

De Y-Job van General Motors wordt nu beschouwd als 's werelds eerste conceptauto; dat was hij niet, want die titel ging naar de Volvo Venus Bilo uit 1933. Maar de Y-Job maakte GM's designbaas Harley Earl wel beroemd.

De Y-Job was ontegensprekelijk vooruitstrevend en had verborgen koplampen, elektrische ramen en een elektrisch dak. Hij zette de algemene designlijnen uit voor Amerikaanse auto's die na de Tweede Wereldoorlog zouden verschijnen.

Als toegift op zijn Y-Job kwam Harley Earl (op de foto) met de LeSabre, die het optimisme van het jet-tijdperk en Amerika's lange naoorlogse boom perfect weergaf. De LeSabre, die een voet lager zat dan hedendaagse productieauto's, was uitgerust met een 335 pk V8 en had een wikkelwindscherm, verborgen koplampen en enorme achtervleugels die een trend zetten voor de Amerikaanse Big Three in de jaren 1950.

Hij had ook een elektrisch dak dat bij regen automatisch kon worden geactiveerd. Het introduceerde ook een mode voor Amerikaanse concepten - en productieauto's - die meer dan een decennium zou duren. Dus bereid u voor op de volgende auto's in dit verhaal:

Met een automatische transmissie met drukknop moest de XL-500 moeiteloos rijden. Het probleem met de goudvissenkom door al dat glas zou worden opgelost door de toen opkomende airconditioningtechnologie. Tot de standaarduitrusting behoorden ook een telefoon en ingebouwde krikken in geval van een lekke band.

Amerika had niet het monopolie op concept cars. Het Italiaanse designhuis Bertone produceerde in de jaren 1950 een reeks baanbrekende conceptauto's, waarvan dit misschien wel de meest opvallende is. Het concept streefde naar extreme aerodynamica - het had een luchtweerstandscoëfficiënt van slechts 0,23 - en een licht gewicht om de grenzen van het mogelijke te verleggen.

Het slaagde; ondanks een bescheiden motor van 100 pk kon deze auto van 1100 kg een topsnelheid van 193 km/u halen. De BAT 7 van het volgende jaar had een luchtweerstandscoëfficiënt van slechts 0,19.

Met zijn 'flying-wing' voorkant en glasvezelconstructie was de Wildcat II absoluut een auto van de toekomst toen hij in 1953 verscheen - hetzelfde jaar als de originele Corvette. Concentreer u op het middelste gedeelte van dit concept en u kunt zien hoe veel het lijkt op de vroegste 'Vettes'.

De opdracht voor deze was om met iets super-glad te komen in plaats van opzichtig. Het resultaat is dat de strakke lijnen van de Adventurer erg ingetogen zijn, maar die op de naverbrander geïnspireerde achterlichten geven een hint van wat er later met Chrysler-concepten zou gebeuren.

De FX stond voor Future Experimental. Die speren aan de voorkant waren antennes die de auto moesten helpen besturen om te voorkomen dat hij tegen voorliggers botste, en de 'Atmos' was ontleend aan de atmosfeer, die volgens Ford “voortkwam uit vrij en onbeperkt creatief denken”. Met een glazen hemel, zitplaatsen voor drie personen en een paar vinnen in vliegtuigstijl was dit echt een jet-age - of zelfs space-age - ontwerp.

Deze Firebird was het eerste van drie Firebird-concepten van General Motors en had een éénknopsbesturingssysteem dat stuur, gaspedaal en rem overbodig maakte. Omdat het zich in het midden van de auto bevond, kon zowel de bestuurder als de passagier het bedienen; de energie kwam van een gasturbine die via een ingebouwde generator gebruikt kon worden om een huis van stroom te voorzien. En kijk nou eens...

U zou geen nieuwe voorruit willen monteren op deze schoonheid, want de voorruit reikte helemaal rond de auto, van achter elke deur. Om in en uit te stappen kantelde het hele voertuig omhoog als een luifel. De cabine was voorzien van airconditioning en de stroom kwam van een achterin gemonteerde gasturbine.

De Futura, die het meest bekend is vanwege zijn hoofdrol in de originele Batman TV-serie, verdient een plaats in dit verhaal omdat hij nergens anders op lijkt dankzij zijn dubbele plexiglas koepels en vinnen voor en achter. Ford spendeerde $250.000 (ongeveer €3 miljoen in het geld van vandaag) aan de bouw van dit 300 pk V8-aangedreven rijdende concept dat ook een automatische transmissie met drukknop had.

De achterkant van deze auto was duidelijk geïnspireerd op een straaljager, met alle lijnen die op één plek samenkomen. Dit verdient hier een speciale vermelding, want in plaats van achteruitkijkspiegels zat er een camera in de staart die beelden naar een TV-scherm op het dashboard straalde - een technologie die nu pas zijn weg vindt naar productieauto's. De hele bovenkant van de auto was van glas, met slechts een paar dunne pilaren om de stevigheid te bevorderen.

GM was op zoek naar een opvolger voor de Firebird 1 (foto links). De Firebird II (midden) was gemaakt van titanium en was ontworpen om op geleide wegen te rijden - het was dus een soort voorloper van de autonome auto's van vandaag.

Twee jaar later volgde GM met de Firebird III (rechts). Deze keer wilde Harley Earl (op de foto) de inspiratie van straalvliegtuigen naar ruimteraketten brengen. Hij was nog extremer dan zijn voorgangers en had automatische besturing, een turbine van 225 pk, klimaatregeling en automatische verlichting. Het was Earls laatste auto - hij ging hetzelfde jaar met pensioen, na een buitengewone 30 jaar aan het hoofd te hebben gestaan van de ontwerpafdeling van GM, een periode waarin het bedrijf de Amerikaanse autowereld ging domineren en het grootste bedrijf ter wereld werd.

Terwijl een groot deel van de rest van de geïndustrialiseerde wereld zich concentreerde op de wederopbouw van steden die tijdens de oorlog waren verwoest, kon niemand de Amerikanen in de jaren 1950 bijhouden, met het ene futuristische concept na het andere. De Golden Rocket haalde 275 pk uit zijn 3,2-liter V8 en introduceerde de elektrische stuurkolomverstelling.

Het paradepaardje van deze auto was dat de stoelen omhoog kwamen en naar buiten draaiden als de deuren geopend werden. Al deze kenmerken werden kort daarna in productieauto's toegepast. Een kenmerk dat er niet in zat, waren de dakpanelen die omhoog scharnierden zodat het gemakkelijker was om in en uit te stappen.

De X-1000 werd ontworpen door Alex Tremulis zodat de motor zowel in de neus als in de staart kon worden gemonteerd. De luxueuze cabine was voorzien van een TV en een hifi-systeem en er was een inklapbare kap voor de twee stoelen, waardoor de auto als cabriolet of coupé met bubbeltop kon worden gereden.

De XP-700, in feite een rebodied Corvette, had een opvallend neusontwerp en een bubble-top kap die een space-age gevoel opriep. De XP-700 was puur een ontwerpstudie en had ook geen conventionele achteruitkijkspiegel, maar een periscoop voor een onbelemmerd zicht op de weg achter de auto.

Cadillac moest toekijken hoe zijn neven alle glorie van de conceptauto's kregen, maar in 1959 deed het ook mee aan het grote futuristische feest met de Cyclone. Die zwarte kegels in de neus waren uitgerust met radar om de bestuurder van de Cyclone te helpen alles wat in de weg stond te ontwijken, een voorloper van wat we tegenwoordig kennen als adaptieve cruisecontrol. De cockpit werd ondertussen beschermd door een plastic kap uit één stuk, gecoat met zilverdamp om zonnestralen af te weren.

De Turboflite was zeker een innovatieve auto, maar niet zonder tekortkomingen. De regeneratieve turbine van de Turboflite woog half zoveel als een gelijkwaardige V8 verbrandingsmotor. Zodra een van de deuren werd geopend, ging de glazen kap elektrisch omhoog en zodra de hydraulische rem werd gebruikt, kwam er een luchtrem tevoorschijn om het mechanische remsysteem te helpen. Tegenwoordig zijn luchtremmen uiterst zeldzaam - een van de weinige die ze heeft is de McLaren 675LT.

De Runabout was een charmante stadsauto met drie wielen en de aerodynamica van een pijl. In de kofferbak zaten twee geïntegreerde winkelwagentjes zodat u goedkoop bier kon inslaan. Binnenin was er plaats voor vijf personen; twee voorin en drie achterin. Winkelwagens zien er helaas nog steeds niet zo uit.

Weinig concepten uit de jaren zestig waren zo glasachtig als deze; de Marzal had 48,4 vierkante meter van dat spul, maar maakte gebruik van het relatief nieuwe wonder van airconditioning om ervoor te zorgen dat het geen probleem zou zijn in warme klimaten. Ontworpen door Bertone en duidelijk afgeleid van de Lamborghini Espada, had de Marzal een overvloed aan zeshoeken in zijn ontwerp. Het vermogen kwam van een halve Lamborghini V12, een 175 pk zescilinder die boven de achteras was gemonteerd.

De Carabo (Italiaans voor Kever) werd ontworpen door Marcello Gandini en was gebaseerd op de Alfa Romeo Tipo 33 met middenmotor en V8-motor. Dit was in wezen een bijgewerkte Lamborghini Miura, een ander ontwerp van Gandini. De Lambo had last van lift aan de voorkant bij hoge snelheden, dus deze auto loste dat op. Het introduceerde ook de kevervleugeldeuren, die later in productie werden genomen op de Countach.

Wij noemen het een conceptwagen, maar Mercedes zou het een onderzoeksvoertuig noemen. Dit wonder met vleugeldeuren werd voor het eerst onthuld in 1969 en had een 280 pk sterke Wankelmotor met drie rotors. In 1970 werd de auto opgefrist met een vierrotormotor en in 1978 kwam er een volledig nieuwe auto met dieselmotor, zoals afgebeeld.

Als dieselmotor was hij extreem aerodynamisch en brak hij in 1978 een snelheidsrecord van 322 km/u voor die brandstof, en een jaar later met een 4,8-liter benzine-V8 bereikte hij de buitengewone gemiddelde snelheid van 404 km/u. Er werden in totaal 16 auto's geproduceerd.

Deze high-performance auto, oorspronkelijk ontworpen als de Firebird IV in 1964, werd ontworpen als een autonome auto met alle comfort van een woonkamer. Zo konden de stoelen achterover leunen en draaien, was er een TV en uittrekbare tafel en zelfs een ingebouwde koelkast. Als je naar de foto kijkt, is het moeilijk te zien hoe ze dat allemaal hebben ingepast; het moet erg gezellig zijn geweest binnenin...

Maar het was zeker erg vooruitstrevend - veel conceptauto's van vandaag kijken uit naar het idee van een leefruimte op wielen nu autonomie de manier waarop we over persoonlijk vervoer denken verandert, maar 50 jaar geleden moet het idee onaards geleken hebben.

De jaren zeventig waren het decennium van de wig en dit was een van de wigste concepten ooit gemaakt. Het was ook een van de laagste met slechts 0,83 meter. De Stratos Zero, een ander snoepje van Marcello Gandini, had een 115 pk sterke 1,6-liter V4 uit de Lancia Fulvia en was dus langzamer dan hij eruitzag. Maar hij luidde wel een ontwerpthema in dat de komende 15 jaar het ontwerp van supercars zou domineren.

De Boomerang nam de stylingthema's van de Carabo en Stratos Zero over en liet zien hoe een wigvormige auto verpakt kon worden voor gebruik in de echte wereld. Het leidde direct tot auto's zoals de Lotus Esprit en de DeLorean DMC-12. De 4,7-liter V8 aandrijflijn werd geleend van de Maserati Bora.

Over een periode van zes jaar bedacht Ford een reeks van vijf concepten die de aerodynamica tot het uiterste testten. Sommige waren inspirerender dan andere; de derde iteratie leidde direct tot de introductie van de 'jellymould' Sierra, terwijl de Probe V uit 1985 (op de foto) er nog steeds hypermodern uitziet, met een luchtweerstandscoëfficiënt van slechts 0,137 - hetzelfde als een F-16 gevechtsvliegtuig.

In navolging van de microcar-formule uit de jaren 1950 bood de Cockpit plaats aan twee personen in een tandem en werd hij ontworpen als een zuinige auto voor in de stad. Hij was klein, gemakkelijk te parkeren en ultrazuinig. Het vermogen kwam van een 200cc ééncilinder motorfietsmotor die een piek van 12 pk haalde en die 75 km/u in de stad kon leveren. Een vooruitblik op de toekomstige persoonlijke mobiliteit.

Hij zag er misschien vreemd uit, maar de Capsula verlegde echt de grenzen op het gebied van verpakking. Dit was een auto die een auto, bestelwagen of zowat elk ander type voertuig kon zijn, gewoon door een andere carrosserie op het chassis te plaatsen dat de volledige Alfasud boxermotor en uitrusting bevatte.

Het eeuwig failliete British Leyland/Austin Rover/MG Rover maakte zelden prijzige conceptauto's, maar deze E-XE bewees dat ze het konden als ze het probeerden. Hij is duidelijk van invloed op de MGF sportwagen die tien jaar na de E-XE zijn eerste verschijning maakte, compleet met Metro 6R4 aandrijving. Wij vinden dat hij er vandaag de dag nog steeds geweldig uitziet, niet slecht voor een concept uit de jaren tachtig dat 34 jaar oud is.

De race om alternatieve brandstoffen voor persoonlijk vervoer is al heel lang aan de gang, en in 1987 stuurde GM deze buitengewone machine op een race van 3100 km dwars door Australië, gevoed door niets anders dan zonneschijn. De Sunraycer woog slechts 177 kg en was uitgerust met 7200 zonnecellen. Er kon maar één persoon in zitten, dus hij was niet erg praktisch, maar het was een vooruitstrevend technisch hoogstandje met zijn lichtgewicht constructie, regeneratief remmen en een elektrische motor ter grootte van een blikje drinken.

Hij won de race met grote voorsprong. Hij had een luchtweerstandscoëfficiënt van slechts 0,125 Cd en kon 109 km/u halen; hij haalde een gemiddelde van 68 km/u tijdens de race en reed van Darwin naar Adelaide in iets meer dan vijf dagen - 2 dagen sneller dan de volgende deelnemer. Hij staat nu tentoongesteld in het National Museum of American History in Washington, DC.

GM toonde zijn eerste CERV (Chevrolet Engineering Research Vehicle) concept in 1962 en gaf er twee jaar later een vervolg aan. De derde versie was een heel ander beest en hoewel het een mooie auto was, was het de techniek die hem onderscheidde.

De raison d'etre van de auto was om met enorme snelheden te kunnen rijden - 320 km/u - zonder dat daar bovenmenselijke vaardigheden voor nodig waren, zelfs als er op een lastig of glad wegdek werd gereden. De designtaal is duidelijk terug te zien in de Corvette C5 die in 1997 op de markt kwam.

De kleinste auto's zijn vaak het meest innovatief, en zo was het ook hier met een concept dat voor het eerst te zien was in 1991 en daarna opnieuw werd ontworpen voor 1993. Terwijl de eerste versie alleen elektrische aandrijving had, leidde een herontwerp twee jaar later tot de ontwikkeling van drie aandrijflijnen: benzine, elektrisch en hybride benzine-elektrisch, en een lichtgewicht aluminium carrosserie om gewicht te besparen.

Dit concept was belangrijk omdat het de wereld liet zien hoe een kleine BMW eruit kon zien, in een tijd waarin het bedrijf - net als zijn belangrijkste Duitse rivalen - werd geassocieerd met conventionele sedans. Er wordt gezegd dat deze auto misschien in productie was genomen als het bedrijf in plaats daarvan Rover niet had gekocht en had geconcludeerd dat het in plaats daarvan de kleine auto's van BMW kon maken; dat liep niet goed af, maar BMW haalde in ieder geval de Mini uit zijn tegenspoed, die sindsdien de vlag van de kleine auto's van het bedrijf voert. Met de eerste 1-serie van 2004 kregen we eindelijk een kleine auto met BMW-label.

Toen de Volvo S80 van de eerste generatie in 2006 uit productie ging, zag hij er niet bijzonder gedateerd uit - maar toch imiteerde hij de ECC (Environmental Concept Car) die al in 1992 voor het eerst te zien was. De ECC was ontworpen om de planeet te redden tijdens het gebruik en de inzittenden bij een botsing, en was licht, glad, sterk en zuinig; de aandrijving bestond uit een gasturbine gecombineerd met een elektromotor.

Voor een auto^{uit de 21e eeuw} zag de Dodge ESX3 er misschien niet hypermodern uit, maar onder die sobere huid zat iets heel interessants - een dieselelektrische hybride aandrijflijn. Honda en Toyota hadden nog niet zo lang geleden hun Insight en Prius geïntroduceerd, maar al in 1996 had Dodge zijn eerste ESX hybride concept getoond - en het vervolg volgde in 1998.

Jaguar heeft behoorlijk goed werk geleverd met de productie-F-Type die in 2013 op de markt kwam. Maar zo had de F-Type eruit kunnen zien; dit speedsterconcept debuteerde op de autoshow van Detroit in 2000 en zag er ronduit sensationeel uit, hoewel hij niet echt productieklaar was met zijn gebrek aan weerbestendige uitrusting en een bijna volledig gebrek aan praktische bruikbaarheid.

Jaguars toenmalige eigenaar Ford besloot echter zijn geld te spenderen aan een mislukte Formule 1-campagne en dus werd het idee voor de F-Type nog een decennium of zo in de ijskast gestopt. Het concept uit 2000 staat nu tentoongesteld in het British Motor Museum in Gaydon.

BMW kreeg aan het begin van de^21e eeuw veel kritiek te verduren dankzij designchef Chris Bangle en zijn radicale stylingideeën. Een van de meest in het oog springende was de 'flame surfacing' die trucjes speelde met het licht langs de flanken van de auto.

De X Coupé had ook draaibare koplampen, gestuurd door GPS en een 3.0-liter dieselmotor - een vorm van aandrijving die bijna ongehoord is in een sportieve coupé. Controversieel of niet, Bangle's thema's waren zeker invloedrijk en maakten van hem een van 's werelds beroemdste auto-ontwerpers.

GM heeft in de loop der jaren een aantal bizarre concepten bedacht, maar weinigen kunnen tippen aan de Cadillac Sixteen, met zijn 13,6-liter V16 die naar verluidt goed was voor 1000 pk. Zoiets zou nooit in productie gaan, maar het introduceerde wel een nieuwe designtaal voor Cadillac die nog steeds actueel is; kijk maar eens naar een Escalade uit 2019 als u ons niet gelooft.

Op een dag zullen alle auto's zo zijn. Dankzij het feit dat alles via drive-by-wire technologie werd bestuurd, waren er geen mechanische verbindingen in de cabine, waardoor deze volledig kon worden opengewerkt. De brandstofceltechnologie zat allemaal opgesloten in het sandwichchassis; de driefasenmotor leverde 126 pk als hij continu draaide, maar 173 pk kon worden opgeroepen voor korte uitbarstingen.

Conceptwagens kijken meestal vooruit, niet achteruit. Maar de Holden Efijy van GM's Australische tak zag er zo fantastisch uit dat het eigenlijk niet uitmaakte. De Efijy, een eerbetoon aan de legendarische FJ uit de jaren '50 (vandaar de naam), was gebaseerd op een C6 Corvette en maakte gebruik van de supercharged 6,0-liter LS2 V8 van die auto.

Het leidde direct tot de introductie van de i8, maar de BMW Vision EfficientDynamics is veel meer dan dat. Hij was de pionier van een nieuw type prestatieauto die high-tech lichtgewicht materialen combineerde met een hybride aandrijflijn - en het mooiste is dat u er nu zelf een kunt kopen in de BMW i8, als uw zakken diep genoeg zijn. BMW liet er geen misverstand over bestaan dat als de toekomst elektrisch was, deze ook verleidelijk kon zijn.

U moet lang zoeken om een conceptcar te vinden die er zo mooi uitziet als deze. De Renault Dezir werd voor het eerst getoond op de autosalon van Parijs in 2010 en was een puur elektrisch concept dat een blik wierp op een milieuvriendelijke toekomst waarin je schoonheid en hersens in één compact pakket kon hebben. Negen jaar later ziet de Dezir er nog steeds prachtig uit.

We waren er zo dichtbij om deze prachtige hybride supercar met 778 pk in productie te zien gaan, maar uiteindelijk was de business case gewoon niet haalbaar. Het plan was om samen met Williams Advanced Engineering tot 250 exemplaren te bouwen voor ongeveer €1,1 miljoen per stuk, maar het mocht niet zo zijn - hoewel een schurk er in de film Spectre in reed en James Bond in zijn Aston Martin DB10 door de straten van Rome achtervolgde.

Toen de ontwerper Ian Callum in juni 2019 met pensioen ging bij Jaguar, was een van zijn grootste teleurstellingen dat deze auto niet in productie werd genomen.

BMW lanceerde deze auto ter ere van zijn honderdste verjaardag. De zelfrijdende Next 100 was een pionier op het gebied van nieuwe ontwerp- en constructietechnieken met koolstofvezelstructuren voor lichtheid en sterkte. Hij was ook superglad, met een luchtweerstandscoëfficiënt van slechts 0,18 Cd.

Tot nu toe heeft het merk DS ons voornamelijk opgewarmde Citroëns gebracht, maar dit elektrische concept dat zijn debuut maakte op de autoshow van Genève in 2016 toonde de capaciteiten van het PSA-merk. Gestyled als een supercar met middenmotor was de 400 pk luxe coupé voor velen de auto van de show - dus het is jammer dat er geen plannen voor productie zijn.

Kijk goed naar dit concept, want de kans is groot dat u heel veel van de productieversie zult zien. Dit concept werd onthuld op de autoshow van Parijs en is een voorproefje van een reeks kleine volledig elektrische auto's van Volkswagen. Tot zover weinig radicaal.

Het verschil is dat de auto een actieradius tot 550 km en een lage verkoopprijs belooft. Hij ging in 2020 in de verkoop en is nu een van de best verkopende elektrische auto's ter wereld.

We danken Aston Martin voor de manier waarop deze auto persoonlijk vervoer herdenkt. In plaats van een auto wil deze auto een privéjet-achtige reiservaring bieden, waarbij de welgestelde inzittenden in stilte van de ene plek naar de andere worden gebracht, zich niet bewust van de buitenwereld en haar occasionele vermoeidheid.

Volledig elektrische aandrijving beloofde een actieradius van 640 km; helaas kwam er een nieuw management bij Aston en werden de plannen voor productie geannuleerd.